Stawy lubią ruch, czyli jak o nie dbać przy reumatoidalnym zapaleniu stawów?
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła choroba zapalna, która obejmuje stawy i narządy. Nieleczona prowadzi do ich niszczenia, a nawet śmierci. Jest jedną z najczęściej występujących chorób reumatycznych w Polsce – cierpi na nią około 400,000 osób. Szacuje się, że na RZS choruje 1 na 100 osób, a choroba najczęściej atakuje kobiety i zwykle ujawnia się między 30. a 50. rokiem życia.
Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba przewlekła i zwykle towarzyszy chorym do końca życia. W czasie jej trwania zdarzają się okresy pogorszenia objawów przeplatane momentami, gdy symptomy są łagodniejsze (remisja).
Nie tylko stawy
Przy RZS, dawniej zwanym gośćcem przewlekle postępującym, dochodzi do postępującego usztywnienia i zniekształcenia stawów. Mają one przy tym ograniczoną ruchomość i bolą pod wpływem ucisku. Przy stawach pojawiają się obrzęki.
Reumatoidalne zapalenie stawów jest jednak chorobą systemową, a jej objawy dotyczą nie tylko stawów, ale też wielu narządów. U chorego mogą na przykład pojawiać się guzki reumatoidalne, czyli bezbolesne guzki podskórne, zapalenie naczyń, miażdżyca, problemy z płucami, sercem, nerkami czy oczami.
Osoby, u których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia RZS, powinne być stale kontrolowane przez reumatologa – choroba ta może bowiem powodować groźne dla życia powikłania.
Od ćwiczeń do fizjoterapii
W profilaktyce RZS najważniejsza jest regularna aktywność fizyczna, która zapobiega przykurczom, ograniczeniom ruchomości stawów i zmianom, które w nich zachodzą. Szczególnie zaleca się pływanie, jazdę na rowerze i spacery, a także ćwiczenia, których celem jest wzmacnianie mięśni, poprawianie kondycji i zwiększanie zakresu ruchu.
Pamiętajmy, że ruch może nie tylko zapobiegać niekorzystnym zmianom w stawach, ale też odwracać niektóre z nich. Bez aktywności fizycznej ruchomość stawów zmniejsza się, pojawiają się przykurcze, a siła mięśniowa się osłabia.
Aktywność fizyczną i dobór ćwiczeń powinniśmy skonsultować z lekarzem lub rehabilitantem, którzy zdecydują, jaka forma ruchu jest dla nas odpowiednia. Mogą także włączyć do nich fizykoterapię, która pomaga w dolegliwościach bólowych pojawiających się przy reumatoidalnym zapaleniu stawów.
W ramach fizykoterapii specjalista może zalecić różne jej techniki: od krioterapii, przez ultradźwięki aż do masaży i balneoterapii (kąpiele solankowe i siarkowodorowe), które rozluźniają układ mięśniowy, pomagają się odprężyć, a także zmniejszają ból i zapalenie stawów.
Odprężenie i odpoczynek są zresztą ważne przy RZS – chorzy często skarżą się na zmęczenie i osłabienie. Warto więc, szczególnie w aktywnym okresie choroby, dać sobie czas na relaks – lekarze zalecają nam przykład krótkie drzemki w ciągu dnia, które pomagają ulżyć bolesnym stawom.
W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów kluczowa jest też odpowiednia dieta i dbanie o prawidłową masę ciała, ponieważ nadwaga i otyłość prowadzą do nadmiernego obciążania stawów, a dodatkowo przyspieszają rozwój miażdżycy. Z drugiej zaś strony chorzy nie powinni przechodzić na głodówki ani diety oczyszczające, ponieważ mogą im one poważnie zaszkodzić. Warto też unikać żywności przetworzonej, pełnej barwników i konserwantów, która może nasilać stan zapalny w stawach. O czym natomiast warto pamiętać? RZS znacząco przyspiesza rozwój osteoporozy, w diecie chorego nie powinno więc zabraknąć odpowiedniej ilości witaminy D oraz wapnia.
Poza wspomnianymi już ćwiczeniami fizycznymi i podjęciem odpowiedniego sportu chorzy na RZS nie powinni rezygnować z codziennych aktywności i powinni mobilizować na przykład dłonie do ruchu: chociażby poprzez zmywanie naczyń czy blatów oraz zagniatanie ciasta (takie czynności pozwalają utrzymać ruchomość w stawach nadgarstków, łokci i barków, jak również wzmacniają ucisk dłoni).
Wprawdzie nie można obecnie zapobiec wystąpieniu reumatoidalnego zapalenia stawów, jednak jego odpowiednie szybkie wykrycie i leczenie powoduje, że chorym udaje się uzyskać długotrwałe remisje. Odpowiednia profilaktyka skutecznie ułatwia funkcjonowanie i łagodzi dolegliwości bólowe. Pamiętajmy, że ruch, zdrowy tryb życia, naturalne metody i odpowiednia dieta są o wiele bardziej skuteczne niż przyjmowanie suplementów!
